In de nacht van donderdag 16 mei werden de vier formerende partijen, PVV, VVD, NSC en BBB, het eens over het hoofdlijnenakkoord. Wij vroegen aan het Citisens-panel naar hun mening over de coalitie en de inhoud van het hoofdlijnenakkoord.
Twee derde van de panelleden vindt het goed dat de formatie is gelukt. Het panel is echter verdeeld over de coalitie tussen PVV, VVD, NSC en BBB: 45% van de panelleden is hier negatief over, tegenover 44% die positief is. Vooral stemmers van BBB, FvD, JA21, PVV en SGP zijn positief. Stemmers van D66, GL/PvdA, PvdD en Volt zijn overwegend negatief. Opvallend is daarnaast dat stemmers van VVD en NSC minder positief zijn dan PVV- en BBB-stemmers.
Wat vind jij van de coalitie tussen PVV, VVD, NSC en BBB?
Een half jaar na de verkiezingen en met de kennis van de uitkomst zijn panelleden nog steeds tevreden met hun eigen stem: driekwart van de panelleden staat hier nog steeds achter. Vooral bevraagde BBB, PVV en SGP stemmers zijn vaak tevreden met hun stem, terwijl panelleden die VVD, NSC of SP stemden vaker ontevreden zijn.
Ondanks dat de PVV de grootste partij werd bij de verkiezingen in november, wordt Geert Wilders niet de nieuwe premier. Meer dan de helft van de panelleden (58%) vindt dit (heel) goed. Als toelichting noemen zij dat ze hem hier niet geschikt voor vinden, omdat ze hem niet een vertegenwoordiger van alle Nederlanders vinden en omdat zij denken dat hij niet goed zou zijn voor het imago van Nederland in het buitenland.
Geert Wilders is niet een premierwaardig iemand en is niet de persoon om Nederland te vertegenwoordigen in het buitenland.
Hij lijkt mij geen goede minister president, met zijn voorgeschiedenis kan hij dat niet zijn voor alle Nederlanders.
Panelleden die Wilders wel graag als premier hadden gezien, noemen dat ze het belangrijk vinden dat de grootste partij de premier levert. Daarnaast denken ze dat Wilders op deze manier zijn verantwoordelijkheid ontloopt.
Persoonlijk vind ik dat Geert Wilders net als iedere andere lijsttrekker na de winst recht heeft op het premierschap. De kiezer heeft gesproken en dat hoort men serieus te nemen.
Ik had graag dat na zoveel beloftes hij een keer verantwoordelijkheid zou nemen.
Verdeeldheid over de inhoud
Ook over de inhoud van het hoofdlijnenakkoord zijn panelleden het niet met elkaar eens. Zo zijn panelleden verdeeld over de verlaging van het eigen risico: 35% vindt dit een slecht idee, 51% vindt het een goed idee. Daarnaast is 54% van de panelleden het niet eens met het ongedaan maken van de spreidingswet, tegenover 37% die het er mee eens is. Ook het verhogen van de snelheid op snelwegen wordt door iets meer dan de helft van de panelleden (55%) als een slecht idee gezien. Een derde van de panelleden is het hier wel mee eens.
Toch zijn er ook onderwerpen waarop panelleden elkaar meer kunnen vinden, zoals wonen. Acht op de tien panelleden zijn bijvoorbeeld positief over het plan om minimaal 30% van de nieuwbouw sociale huur te maken. Daarnaast vindt twee derde van de panelleden het een goed idee om statushouders niet langer voorrang te geven bij sociale huurwoningen.
Twijfels of het hoofdlijnenakkoord haalbaar is
Panelleden hebben twijfels bij de haalbaarheid van het hoofdlijnenakkoord: de helft van de panelleden denkt niet dat de plannen van het nieuwe kabinet haalbaar zijn. Gevraagd of zij denken er zelf op vooruit te gaan door de plannen, denkt 34% van niet, terwijl 26% dit wel verwacht. Vier op de tien panelleden denkt dat Nederland erop vooruitgaat door de plannen van het nieuwe kabinet. 45% is het hiermee oneens.
**
Dit onderzoek is in mei 2024 uitgevoerd door Citisens voor onze eigen kennis. Voor dit onderzoek is geen opdrachtgever. 12.442 Nederlanders namen deel aan het onderzoek. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, stedelijkheid, provincie, opleidingsniveau en stemgedrag. Het onderzoek is uitgezet onder het panel van Citisens, bestaande uit ruim 75.000 Nederlanders.