Vorige week besprak de Tweede Kamer het burgerinitiatief Nicotinee, dat pleit voor een generatiegebonden verkoopverbod van nicotineproducten voor iedereen die na 2012 geboren is. Volgende week kan er op deze motie gestemd worden in Den Haag. Wie moet volgens Nederlanders meer verantwoordelijkheid nemen bij het maken van gezonde keuzes? En wat vinden ze van maatregelen zoals een rookverbod? We vroegen het aan onze panelleden.
Uitdagingen bij het stoppen met roken
Er zijn twee belangrijke redenen waarom panelleden die willen stoppen met roken hier nog niet in geslaagd zijn: het brengt ze ontspanning (51%) en het lukt ze niet om de gewoonte te doorbreken (51%). Voor deze mensen helpt het om voor een andere invulling te zorgen van de rookmomenten (52%). Ook samen met andere stoppen (19%) zou rokers helpen bij het stoppen met roken.
Wat staat jou in de weg om te stoppen met roken? (meerkeuzevraag, n = 588 invullers die willen stoppen met roken)
Wat helpt jou persoonlijk bij het stoppen met roken? (meerkeuzevraag, n = 588 invullers die willen stoppen met roken)
Gezonde leefomgeving helpt bij het stoppen
Het gezond inrichten van de leefomgeving is bewezen effectief voor het maken van gezonde keuzes (zie voor meer informatie de website van het RIVM). Heb je een snackbar of ijskraam om de hoek? Dan is de kans groter dat je ongezonde keuzes maakt dan wanneer er gezonde alternatieven in de buurt zitten. Zo kan ook het terugdringen van het aantal verkooppunten van tabak, of het verbieden van roken op bepaalde plekken het aantal mensen dat rookt terugdringen. Van de niet-rokers staan maar liefst 8 op de 10 invullers positief tegenover het verbieden van ongezond gedrag op bepaalde plekken. Dat geldt niet alleen voor de mensen die niet roken: 5 van de 10 rokers vinden dit óók een goed idee.
Wat vind jij van de volgende maatregel? Ongezond gedrag (bijvoorbeeld roken of drinken) verbieden op bepaalde plekken (slidervraag, n = 1.408 rokers en n = 10.864 niet-rokers) 
Toch ervaren niet alle rokers dat de omgeving waarin zij leven helpt bij het stoppen met roken. Hoewel de helft van de mensen die willen stoppen met roken vindt dat hun leefomgeving hen daarin stimuleert, vindt alsnog een op de drie dat dit onvoldoende gebeurt.
Wat vind jij? Mijn leefomgeving stimuleert mij om te stoppen met roken (slidervraag, n = 588 invullers die willen stoppen met roken)
Meer verantwoordelijkheid van de overheid
Invullers vinden dat met name mensen zichzelf kunnen helpen bij gezond leven (82%) en dat ze ook zelf meer verantwoordelijkheid mogen nemen bij het maken van gezonde keuzes (76%). Toch vindt meer dan de helft van de Nederlanders dat juist de overheid ook verantwoordelijkheid hiervoor draagt. Ook de gemeente (32%) en bedrijven (32%) moeten volgens hen meer verantwoordelijkheid nemen.
Wie kan jou het beste helpen bij gezond leven in jouw buurt / Wie zou volgens jou meer verantwoordelijkheid moeten nemen om ervoor te zorgen dat mensen gezonde keuzes maken? (meerkeuzevraag, n = 11.939)
Over het onderzoek
Dit onderzoek is in juni en november 2024 uitgevoerd door Citisens, in samenwerking met het UMC Utrecht en de Universiteit Utrecht. Het onderzoek in juni is ingevuld door 12.304 panelleden en het onderzoek uit november telde 11.939 invullers. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, stedelijkheid en provincie. Het onderzoek is uitgezet onder het panel van Citisens, bestaande uit ruim 75.000 Nederlanders.