De uitbraak van de oorlog in Oekraïne in februari 2022 heeft een golf aan oorlogsvluchtelingen tot gevolg gehad door heel Europa. Veel Europese landen kampen met de huisvesting van deze vluchtelingen, die een aantal maanden of zelfs langer opgevangen moeten worden. Citisens vroeg Nederlanders uit het Citisenspanel naar hun mening over de huisvesting van oorlogsvluchtelingen. Zijn deze welkom in de eigen gemeente? En waarom wel of niet? En is de mening van Nederlanders over de huisvesting van oorlogsvluchtelingen veranderd de afgelopen jaren?
Mei 2022
Oorlogsvluchtelingen verdienen een veilige plek
88% van de Nederlanders geeft aan dat er oorlogsvluchtelingen in hun gemeente gehuisvest mogen worden. De meest genoemde redenen hiervoor zijn dat oorlogsvluchtelingen een veilige plek verdienen (88%), dat we onze verantwoordelijkheid moeten nemen binnen de EU (67%) en dat het onze verantwoordelijkheid is om aan oorlogsvluchtelingen bescherming te bieden (65%). Opvallend is dat bij een onderzoek naar oorlogsvluchtelingen uit december 2019 minder Nederlanders voorstander waren van het opvangen van oorlogsvluchtelingen: toen was dit 72%.
Als belangrijkste voorwaarden voor het huisvesten van oorlogsvluchtelingen in hun gemeente noemen respondenten psychologische begeleiding voor vluchtelingen (72%) en het garanderen van de veiligheid (53%). Ook heeft de meerderheid (58%) een voorkeur van huisvesting verspreid over de gemeente, in plaats van in groepen bij elkaar.
Angst voor wachttijden huurwoningen speelt een rol bij tegenstanders
De voornaamste reden die Nederlanders noemen om geen opvang te bieden in de gemeente, is de angst dat het zal zorgen voor langere wachtlijsten voor huurwoningen (76%). Maar ook de kosten die opvang met zich meebrengen spelen een rol. Dit is veranderd ten opzichte van twee jaar geleden. Toen gaf ruim de helft (59%) van de respondenten aan dat het verschil in manier van leven een belangrijke reden is in de afweging over het huisvesten van vluchtelingen. Dit argument wordt nu minder genoemd (35%). In de open antwoorden is deze verandering terug te lezen: Nederlanders wijzen op het kleinere verschil in cultuur met Westerse vluchtelingen, wat in hun ogen kan leiden tot betere adaptatie.
Situatie in Oekraïne beïnvloedt sentiment
37% van de Nederlanders geeft aan dat hun mening over oorlogsvluchtelingen is veranderd door politieke ontwikkelingen als de oorlog in Oekraïne, waarvan het overgrote deel (89%) aangeeft dat zij nu positiever hierover denken. Zo is de helft van de respondenten het eens met de stelling dat Oekraïense oorlogsvluchtelingen versneld moeten worden gehuisvest. Dit in tegenstelling tot 2020, toen een vergelijkbaar onderzoek liet zien dat Nederlanders voornamelijk negatiever waren gaan denken over het huisvesten van oorlogsvluchtelingen naar aanleiding van de lange wachtlijsten bij de IND en de terroristische aanslag in Utrecht.
***
Over het onderzoek
Dit onderzoek is door Citisens uitgevoerd in mei 2022. Er hebben 7.855 Nederlanders deelgenomen. De resultaten zijn gewogen op leeftijd, geslacht, provincie en stedelijkheid en op deze variabelen representatief voor Nederland. Het onderzoek is uitgezet onder het panel van Citisens.