Op 6 juni 2024 vinden in Nederland de Europese verkiezingen plaats. In de opeenvolgende dagen gaan alle EU landen naar de stembus voor het Europees Parlement. In de aanloop naar deze verkiezingen vroegen we het Citisens-panel naar hun mening over de belangrijkste thema’s tijdens deze verkiezingen en hun reden om (op een bepaalde partij) te stemmen.
Vertrouwen in het Europees Parlement
De uitkomst van de verkiezingen bepaalt de samenstelling van het Europees Parlement. Weten panelleden waar zij voor kunnen stemmen? Nog niet de helft van de panelleden heeft een duidelijk beeld van de taken van het Europees Parlement (48%). Daarnaast kent een derde van de panelleden geen enkele Europarlementariër, en nog eens een derde kan er slechts één of twee noemen. Panelleden voelen zich ook niet gerepresenteerd door het Europees Parlement: slechts een derde van hen vindt dat er in het Europees parlement mensen zitten die hun mening vertegenwoordigen. Het vertrouwen in het Europees Parlement is dan ook laag: meer dan de helft van de panelleden geeft hun vertrouwen in het Europees Parlement een onvoldoende.
Redenen om (niet) te stemmen
Ondanks dat het niet goed gesteld is met het vertrouwen van de panelleden in het Europees Parlement gaat de meerderheid van hen wel stemmen. Voor meer dan de helft van de panelleden zijn ‘ik stem altijd’ (52%) en ‘ik vind stemmen mijn plicht als inwoner van Nederland’ (51%) de belangrijkste redenen om naar de stembus te gaan. Voor panelleden die niet gaan stemmen is hun gebrek aan vertrouwen in de Europese politiek de belangrijkste reden om op 6 juni thuis te blijven (45)%. In mindere mate gaan panelleden niet stemmen omdat ze niet weten op wie (18%) of geen interesse hebben in de Europese politiek (18%).
Stemkeuze
De stemvoorkeur van panelleden is vergelijkbaar met het beeld dat verscheen tijdens de landelijke verkiezingen in november: de meeste panelleden noemen de PVV als partij waar zij (misschien) op gaan stemmen (25%), met op de tweede plaats GroenLinks / PvdA (20%). Opvallend is dat ook veel panelleden deze verkiezing een stem op Volt overwegen: deze partij komt op de vierde plaats (10%), na de VVD (12%).
Zes op de tien panelleden wist in de week voor de verkiezingen al vrij zeker op welke partij zij wilden gaan stemmen. Vier op de tien waren hier zelfs al volledig zeker van. Dit geldt vaker voor stemmers die in het stemhokje de PVV gaan aankruisen dan voor stemmers op GroenLinks / PvdA. Het belangrijkste hulpmiddel om tot een keuze te komen? Het invullen van een digitale stemhulp. 55% van de panelleden baseert hierop hun keuze.
Verkiezingsthema’s
In de meeste stemhulpen komen allerlei onderwerpen die spelen tijdens de verkiezingen aan bod. We stelden panelleden de vraag hoe belangrijk zij veel voorkomende onderwerpen vinden én welk onderwerp voor hen het meest belangrijk is tijdens deze verkiezingen.
Onder de panelleden bestaat in ieder geval geen twijfel over het belang van het onderwerp migratie tijdens deze verkiezingen: negen op de tien panelleden vindt dit een (heel) belangrijk onderwerp en vier op de tien vinden het zelfs het belangrijkste onderwerp. De meningen van panelleden over migratie lopen uiteen: zes op de tien vinden bijvoorbeeld dat Nederland bij de EU moet afdwingen dat zij minder asielzoekers hoeft op te vangen, terwijl een derde het hier juist niet mee eens is.
Panelleden zijn het meest verdeeld over het belang van het thema klimaat: een kwart vindt dit onderwerp deze verkiezingen het meest belangrijk, maar ook 17% van de panelleden vindt dit onderwerp juist (helemaal) niet belangrijk. Ook de meningen over de onderwerpen binnen het thema lopen uiteen: de helft van de panelleden vindt bijvoorbeeld dat de bescherming van de natuur op één moet staan, terwijl een derde vindt dat de belangen van de boeren hier boven gesteld moeten worden.
Het minste belang hechten panelleden aan het thema uitbreiding van de EU: slechts 1% vindt dit het belangrijkste onderwerp dat speelt deze verkiezingen. Wel zijn de panelleden het over het algemeen met elkaar eens over de onderwerpen binnen dit thema. Zo vindt driekwart van de panelleden dat de Euro behouden moet worden. Ook vinden bijna vier op de vijf panelleden dat landen die zich niet aan de regels voor democratie en rechtsstaat houden uit de EU moeten worden gezet.
**
Dit onderzoek is in mei en juni 2024 uitgevoerd door Citisens voor onze eigen kennis. Voor dit onderzoek is geen opdrachtgever. 7.536 Nederlanders namen deel aan het onderzoek. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, stedelijkheid, provincie, opleidingsniveau en stemgedrag. Het onderzoek is uitgezet onder een willekeurig deel van het panel van Citisens, bestaande uit ruim 75.000 Nederlanders.