Veel Nederlanders scheiden afval. Door afval te scheiden kunnen grondstoffen worden hergebruikt, bijvoorbeeld als compost of biogas. Daarnaast bespaart het gemeenten geld, omdat er minder restafval verbrand hoeft te worden. De meeste gemeenten stimuleren daarom dat inwoners afval scheiden. Maar waar afval scheiden voor sommigen een gewoonte is, zijn er ook nog veel inwoners die afval scheiden lastig vinden. In het afgelopen jaar voerden we een aantal onderzoeken uit onder het Citisens-panel, waarin we panelleden vroegen naar hun mening over en ervaring met het scheiden van afval.
Driekwart scheidt afval (bijna) altijd
Een meerderheid van de bevraagde Nederlanders scheidt zijn of haar afval (bijna) altijd. Voornamelijk papier en glas worden door een groot deel van de invullers apart aangeboden. De belangrijkste redenen voor bevraagde Nederlanders om afval te scheiden zijn het milieu (83%) en recycling (74%). Een gebrek aan kennis over waar welk afval bij hoort (20%), te weinig mogelijkheden om het in te leveren (19%) en ruimtegebrek thuis (19%) vormen belemmeringen voor het scheiden van afval.
Wat maakt het voor jou moeilijk om afval te scheiden? Meerkeuze (n = 16.696)
Hoewel het scheiden Nederlanders dus redelijk goed afgaat, zouden vier op de tien bevraagde Nederlanders afval graag beter scheiden. Een derde van hen ontvangt hiervoor graag hulp van de gemeente. Bijna de helft van hen zou het meest geholpen zijn met informatie over hoe zij hun afval moeten scheiden. Daarnaast ontvangt één op de drie graag een aanrechtbakje voor gft-afval.
Panelleden weten wat bij het gft-afval hoort, maar niet altijd wat ermee gebeurt
Het tweede onderzoek dat we uitvoerden over afval ging specifiek over gft-afval. Hierin komt naar voren dat panelleden over het algemeen goed op de hoogte zijn over wat er in de groenbak hoort: het is voor negen op de tien panelleden duidelijk welk afval tot het gft-afval behoort. Meer verdeeld zijn panelleden over hun kennis van wat er met gft-afval gebeurt nadat zij het hebben aangeboden: 35% weet dit wel, tegenover 41% die zegt niet te weten wat er met hun gft-afval gebeurt.
Net als bij het onderzoek naar afval scheiden in zijn geheel komt in het onderzoek naar gft-afval ruimtegebrek naar voren als een belangrijke reden om niet te scheiden. Bij gft-afval noemt echter ook een groot deel stankoverlast als belemmering bij het scheiden van afval. Deze belemmeringen zijn grotendeels afhankelijk van het type woning waarin een invuller woont: bewoners van appartementen hebben vaker last van ruimtegebrek, terwijl invullers die in een andere type woning wonen vaker stankoverlast noemen als belemmering. Bewoners van appartementen verkiezen dan ook vaker een container in de wijk om hun afval naar toe te brengen, boven een gft-container thuis.
Waarom scheid je je gft-afval niet (altijd)? (Alleen aan invullers die soms of nooit hun gft-afval scheiden)
Communicatie over gft-afval moet vooral duidelijk en overzichtelijk zijn
Tot slot deden we onderzoek naar de voorkeuren van Nederlanders als het gaat om communicatie over gft-afval. Hiervoor kregen invullers twee flyers voorgelegd: één met en één zonder pictogrammen. Een meerderheid van de bevraagde Nederlanders had een voorkeur voor de flyer met pictogrammen. Invullers vinden de boodschap op deze manier duidelijker, ook voor mensen die laaggeletterd zijn of de Nederlandse taal minder goed beheersen.
**
In november 2023, februari 2024 en maart 2024 voerden we drie onderzoeken uit naar de mening van Nederlanders over het scheiden van afval. In totaal deden er bijna 28.000 panelleden mee. De resultaten zijn gewogen naar leeftijd, geslacht, stedelijkheid en provincie.