Windturbines en zonneparken: twee onderwerpen die het nodige stof doen opwaaien. Maar ook van cruciaal belang om de klimaatdoelen te halen. Gemeente Lochem heeft de ambitie om in 2030 energieneutraal te zijn. Om deze ambitie te kunnen realiseren, wordt nagedacht over het grootschalig opwekken van wind- en zonne-energie. Maar duurzame opwek en tevreden inwoners, gaat dat wel samen?
Met een zorgvuldig participatieproces dat recht doet aan de meningen en zorgen van inwoners en andere belanghebbenden – in al hun diversiteit – betrek je hen bij de te nemen besluiten en zorg je voor een kwalitatief beter beleidskader.
Daarom ging gemeente Lochem aan de slag met een helder en strak georganiseerd traject, onder leiding van Citisens. Zo komt haar eigen energieneutrale toekomst een stukje dichterbij en kan zij een bijdrage leveren aan de doelstellingen van de Regionale Energiestrategie (RES). Dit traject bestond uit drie stappen:
Stap 1 – Inwonersconsultatie
Eind 2020 konden inwoners via een online vragenlijst laten weten hoe zij staan tegenover de grootschalige opwek van duurzame energie. De vragenlijst kon door alle inwoners worden ingevuld en vormde het vertrekpunt voor de rest van het participatietraject. In totaal deden 1.272 inwoners hieraan mee.
Met de vragenlijst werd niet alleen informatie opgehaald, het vormde tegelijkertijd een communicatiemiddel op zichzelf. De gemeente liet aan inwoners zien dat zij aan een energieneutrale toekomst werkt én dat zij inwoners wil betrekken bij de totstandkoming daarvan.
Daarnaast gaf de inwonersconsultatie inzicht in hoe de participatie en communicatie met inwoners over de duurzame opwek van energie in de toekomst vormgegeven zou moeten worden. In de vragenlijst zijn enkele aanvullende vragen gesteld over hoe inwoners in de toekomst geïnformeerd en/of betrokken willen zijn. Heel concreet zijn ruim 700 e-mailadressen verzameld van inwoners die interesse hadden om deel te nemen aan de bewonersavonden in februari 2021.
Stap 2 – Online bewonersavonden
Aan de twee online bewonersavonden namen in totaal bijna 200 inwoners deel. De avonden bestonden uit twee delen. Allereerst een plenair deel waarin de resultaten van de inwonersconsultatie werden toegelicht en de wethouder van gemeente Lochem dieper in ging op de plannen van de gemeente en vooraf gestelde vragen van inwoners. Tijdens het tweede deel ging men in kleine groepjes uiteen om onder leiding van een gespreksleider door te praten over een stelling met betrekking tot de opwek van duurzame energie in gemeente Lochem.
Er is bewust gekozen voor een informatieve bijeenkomst. Er werd niet alleen informatie opgehaald door de gemeente, ook inwoners hadden baat bij hun deelname. Zo kregen zij actuele informatie over het traject en was er ruimte om vragen te stellen over de opwek van duurzame energie.
Inwoners konden kiezen of zij aan het eerste deel of aan beide delen van de avond wilden meedoen. De uitkomsten van de verdiepende gesprekken zijn gebundeld in een verslag wat deelnemers na afloop hebben ontvangen en online is in te zien. De avonden boden onder meer waardevol inzicht in wat inwoners van de gemeente verwachten en welke zorgen zij hebben.
In een artikel op Frankwatching deelden we onze ervaring met het organiseren van de online bewonersavonden in Lochem.
Stap 3 – Terugkoppelbijeenkomst
Voor de afronding van het traject is een terugkoppelbijeenkomst met inwoners essentieel, op voorwaarde dat de gemeente in de tussentijd ook daadwerkelijk stappen heeft gezet. En dat had gemeente Lochem. Na de inwonersconsultatie en de bewonersavonden, kwam gemeente Lochem tot de conclusie dat pas op de plaats nodig is. De gemeente wilde te hard en heeft haar doelstellingen bijgesteld, zo vertelde de wethouder tijdens de terugkoppelbijeenkomst in maart 2021. Ook komt er bijvoorbeeld meer aandacht voor zon op het dak. Tot slot werden mogelijkheden gepresenteerd om samen verdere oplossingen te verkennen. En dat is de beste manier om deze gezamenlijke opgave aan te gaan!